Автор: Вiктaр Шалкевiч

Няма больш сумнага і адначасова горкага відовішча на свеце, калі з дзвярэй якога задрыпанага інтэрната выносяць вянки, вечка, крыж і труну з нябожчыкам… Значыць, жыў-жыў чалавек, але так і не дачакаўся ўласнага кутка і спусціў дух, не дацягнуўшы да пенсіі, на пятым паверсе, у раёне агульнай кухні, паміж злектраплітамі, дзіцячымі раварамі і каляскамі на калідоры…

Пачаць гэтую  надзвычай далікатную  тэму мяне падштурхнуў такі вось выпадак. Іду аднойчы па вуліцы Чкалава ў Мінску, і раптам заўважаю -  нейкі падлетак крычыць, звяртаючыся да другога падлетка:” Акім! Акім!!!”, а той, не чуючы, і таму не абарочваючыся, адчыняе дзверы і заходзіць у будынак школы…  

Нібы зіма! Нібы ўсё, што магло ўцячы ад лютых халадоў у цёплыя краіны, — паўцякала… Дык не! Дзіўны гук разносіцца ў паветры высока над табою, такі дзіўны, што мімаволі адрываеш вочы ад зямлі, глядзіш угару — а там васьмёрка лебядзей, акуратненька злажыўшыся ў адмысловы рухомы трохкутнік, бадзёра махае крыламі, кудысьці накіроўваецца: ці не незамёрзлы кавалак вады шукае?

І раз праходзім, і другі — а незвыкла і цікава навокал так, што ўсяго адразу не праглынеш. У адным зале з «аднарукімі бандытамі» (так калісьці дасціпная прэса ахарактэрызавала самыя простыя ігральныя аўтаматы з адною ручкаю) прыселі каля іх сімпатычныя чысценькія амерыканскія бабуленькі з фрызурамі колеру срэбра, некаторыя нават на інвалідскіх вазочках з маторчыкам. Пры рулетачных сталах крупье цынічна нешта пакрыкваюць і зграбаюць у адмысловую адтуліну на суконнай паверхні пастаўленыя не на тыя лічбы і колеры жэтоны. За покернымі сталамі зусім іншая атмасфера — там вельмі сур’ёзныя індывіды, трымаючы ў руках карты, засяроджана маўчаць і нешта сабе прыкідваюць... Там вельмі ціха…

Частка другая А Дзімы няма — Дзіма спазняецца! Дзіма Эльяшэвіч — гэта мой вельмі стары знаёмы, на сёння — старшыня Згуртавання беларусаў Канады. Ведаем мы адзін аднаго яшчэ з канца васьмідзесятых гадоў, з клубу «Паходня», з сумесных паездак на «Басовішча» пад Грудак на Беласточчыну…

Гэтае маё падарожжа падобнае было на узыходжанне на самы верх вельмі доўгай і высокай драбіны… Сьціплы аўтобус Гродна — Варшава, запоўнены амаль цалкам такімі ж вандроўнікамі, як і я, — а мэты ва ўсіх розныя: нехта сыходзіць у Беластоку, нехта едзе проста да Варшавы Заходняй, а нехта ў аэрапорт імя Шапэна. Я — таксама, мне трэба праз Амстэрдам ажно ў Таронта… Нават у фрышопе на мяжы не спыніўся — мала часу было, прыйшлося, каб разнасталіць дарогу, закупіцца моцным польскім півам у манапольцы на Беластоцкім аўтавакзале.

Дарагія і шаноўныя бацькі! Хіба ў кожнага з вас падрастаюць ў хаце падшыванцы мужчынскага і жаночага роду! І кожны з гэтых падшыванцаў ужо ўкладае сабе ў галаве розныя там грандыёзныя і пераможныя планы адносна сваёй будучыні.